در ضبط دیجیتال هر تصویر به تعدادی از پیکسلها یا نقاط تقسیم میشود. برای هر یک از این پیکسلها مبدل آنالوگ به دیجیتال خصوصیات مختلف آن پیکسل مثل رنگ و روشنایی را به اعداد دیجیتال تبدیل میکند. و مجموع اطلاعات این پیکسلها با هم یک تصویر را تشکیل میدهد و مجموع تصاویر با هم و به ترتیب یک تصویر متحرک را تشکیل میدهند. اطلاعات دیجیتال مربوط به هر پیکسل میتواند بر روی یک حافظه دیجیتال ضبط شود. یک تصویر عادی از یک دوربین تک فام (سیاه و سفید) میتواند 450 کیلوبایت فضا را اشغال کند و در یک تصویر رنگی این ظرفیت به 650 کیلوبایت میرسد. از این سو باید به دنبال راهی برای کاهش ظرفیت تصاویر بود. چنین ضرورتی موجب به وجود آمدن روشهای مختلف کمپرس تصویرمی شود.
یک فریم تصویر دارای حجم زیادی از اطلاعات زائد است. در سیستمهای آنالوگ تصویر با تمامی اطلاعات آن به صورت سادهای ضبط میشود اما در یک سیستم دیجیتال این کار ظرفیت زیادی را اشغال خواهد کرد پس باید اطلاعات زائد را از هر فریم جدا کرد. جدا کردن تغییر محسوسی را در کیفیت تصویر ضبط شده نخواهد داشت اما ظرفیت آن را به شدت کاهش خواهد داد. بیشتر روشهای فشرده سازی تصویر دارای محدودیتی در فشرده سازی هستند و در صورت فشرده کردن تصویر بیش از آن کیفیت تصویر به شدت کاهش خواهد یافت و به نقطهای که پس از آن کیفیت تصویر به شدت افت میکند Knee میگویند.
روشهای مختلف فشرده سازی تصویر
معروفترین روش فشرده سازی تصاویر استاندارد JPEG نام خود را از گروه به وجود آورنده این استاندارد یعنی Joint Photographic Expert Group گرفته است. در این روش فشرده سازی Knee در 1:8 (یک به هشت) صورت میگیرد. در تصاویر متحرک از استاندارد Motion JPEG یا M-JPEG استفاده میشود. در این استاندارد Knee در 1:15 اتفاق میافتد. بنابراین با استفاده از استاندارد M-JPEG در بیشترین میزان فشرده سازی ظرفیت یک تصویر 450 کیلوبایتی به 30 کیلوبایت تقلیل مییابد. اما این ظرفیت هنوز هم ظرفیت خیلی زیادی است چرا که در صورتی که حتی 2 فریم در ثانیه هم ضبط داشته باشید در طول 24 ساعت به فضایی بالغ بر 6 گیگا بایت نیاز خواهید داشت.
روش نسبتا جدیدتر (نسبت به M-JPEG) روش MPEG است که به وسیله گروه Motion Picture Expert Group طراحی و ایجاد شد. این استاندارد این قابلیت را دارد که قسمتهای اضافی یا مشابه رانه تنها در هر تصویر بلکه در بین تصاویر مختلف و مجاور نیز شناسایی و حذف کند.
در روش MPEG I از هر تصویر سه فریم متفاوت ساخته میشود. فریم اول (I-frame) همه خصوصیات و اطلاعات مربوط به ساخت تصویر مورد نظر را دارد. فریم بعدی فریم پیشبینی (P-frame) نام دارد و از I-frame تصویر قبلی ایجاد شده است و از آن برای ایجاد تصویر بعدی استفاده میشود. فریم آخر یا فریم پیش بینی دوتایی (B-frames) از دو فریم قبلی و بعدی ساخته میشود. در این روش فشرده سازی قسمتهای تکراری و زائد نه تنها در هر تصویر بلکه بین تصاویر مختلف با استفاده از مقایسه فریمها با هم حذف میشوند و به این ترتیب ظرفیت تصاویر ضبط شده در این روش بسیار کمتر از روش JPEG است.
با توجه به اصل مقایسه تصاویر در صورتی که تصویر گرفته شده از یک مکان دارای حرکت کمتر و عوامل ثابت بیشتری باشد (مثل تصاویر گرفته شده با دوربینهای مداربسته ثابت) ظرفیت تصاویر خیلی کمتر از حالتهای دیگر خواهد بود و به همین صورت این روش فشرده سازی امکان فشرده کردن تصاویر را تا نسبت ۱:۱۰۰ نیز فراهم میکند.
فرمت MPEG-2 نوع پیشرفتهتری از فشردهسازی به روش MPEG است با استفاده از این روش فشرده سازی میتوان 90 دقیقه از یک فیلم با کیفیت VHS را در فضایی به بزرگی 650 مگابایت ذخیره کرد.
از طرفی قابلیت استفاده از interframe یا حذف قسمتهای تکراری در تصاویر مجاور دارای محدودیتهایی نیز هست. در صورتی که تصاویر فشرده شده دارای تغییرات دائمی و ناگهانی باشد میزان فشرده سازی تصاویر به شدت کاهش مییابد بنابراین ظرفیت تصاویر ضبط شده در فرمتهایی که دارای قابلیت interframe هستند تا حد زیادی به تغییرات در تصاویر نیز وابسته است.
جدول زیر یک مقایسه کوتاه و مختصر را بین روشهای فشردهسازی تصاویر در دوربینهای مداربسته نشان میدهد.
نوع | KNEE | با INTERFRAME |
---|---|---|
JPEG | 4 –8:1 | این |
M-JPEG | 10 -15:1 | این |
MPEG | 10 –15:1 | 100:1 |
FRACTAL | 20 –30:1 | >100:1 |
WAVELET | 30:1 | >100:1 |