چرا مراکز داده و اتاق های سرور نیاز به حفاظت در مقابل امواج مضر الکترومغناطیسی دارند؟

رشد الکترونیک و مخابرات و رسانه ها و در نتیجه بالا رفتن سرعت تبادل اطلاعات در عرصه های اقتصادی، دفاعی و توان اطلاع رسانی و اثر گذاری در افکار عمومی داخلی و خارجی در صحنه سیاسی موجب شده که تخریب این تجهیزات به عنوان هدفی در کنار اهداف تخریبی دیگر در نبرد قرار گیرد .

وابستگی ایجاد شده در مراکز خدماتی، درمانی و مالی و قرارگیری این تجهیزات در کنار مراکز مهم تصمیم گیری موجب توجه بیشتری به این تجهیزات شده است.نخستین اقدام در تخریب : خرابکاری ، بمب باران و سپس اصابت موشک و در صورت نیاز استفاده از تسلیحات خاص می باشد.به علت تقویت ساختار بتن مراکز و قرارگیری در مراکز زیرزمینی تخریب این مراکز سخت تر شده و تلاش ها در طراحی و ساخت تسلیحات اثرگذار بر روی تجهیزات الکترونیکی بیشتر شده است.

با تصویب سند چشم انداز و قانون برنامه چهارم که در بند 11 از ماده 121 آن ، مطالعه و اجرای طرح های پدافند غیرعامل در طرح ها و تاسیسات حیاتی ، حساس و مهم به دستگاه های اجرایی تکلیف شده است. مجموعه این اقدامات در کشورهای توسعه یافته با نام Passive Defense شناخته می شود. پدافند غیرعامل به مجموعه اقداماتی اطلاق می شود که به کارگیری آنها مستلزم استفاده از جنگ افزار نبوده اما اجرای آنها موجب جلوگیری از حمله احتمالی دشمن شده یا تلفات و خسارت های ناشی از تهاجم دشمن را کاهش می دهند . استفاده از شیوه های دفاع غیر عامل که اساساً متکی بر فلسفه دفاع موثر می باشند، مستلزم وقوف بر فن آوری های به هنگام و توانمندی های خاص سلاح های تهاجمی و نیز مواد و مصالح و شیوه های روزآمد مقابله با آنها می باشد. اهداف اصلی پدافند غیر عامل بر محافظت از نیروی انسانی و تاسیسات حیاتی کشور متمرکز می باشد.

در این سند در کنار مجموعه اقدامات لازم برای جلوگیری از اثر این سلاح به بررسی جنس مناسب برای انتخاب در به کارگیری شیلد دیواره مراکز داده پرداخته شده است. منابع مورد استفاده ، استاندارد ها و کتاب های منتشر شده بین المللی و نظامی به همراه بررسی محصولات و سوابق فعالیت شرکت های معتبر بین المللی می باشد.

حفاظت الکترمغناطیس - چرا مراکز داده و اتاق های سرور نیاز به حفاظت در مقابل امواج مضر الکترومغناطیسی دارند؟
حفاظت الکترمغناطیس - چرا مراکز داده و اتاق های سرور نیاز به حفاظت در مقابل امواج مضر الکترومغناطیسی دارند؟

شکل 1 : الزام مکانیابی و انتخاب مرکز داده در فاصله مناسب از منابع مولد امواج رادیویی

(تصویر متن TIA942) و ایجاد محیطی آرام و کم نویز برای تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی-صفحه 27

مجموعه راه کارها شامل نصب فیلتر در خطوط ورودی و ایجاد یک قفس فارادی با دیواره های شیلد به همراه درب RF Shield و اتصال آن به یک چاه با تطبیق مناسب با دیواره های شیلد می باشد. سلاح خاصی که به منظور اثر گذاری بر تجهیزات الکترونیکی شامل مراکز فرماندهی و کنترل ، کامپیوترها ، مراکز داده و سیستم های راداری و دیگر تجهیزات الکترونیکی استفاده می شود سلاح مولد امواج رادیویی توان بالا است که در طیف های مختلف رادیویی تولید و به کار گرفته می شود  (با نام بمب الکترومغناطیسی یا سلاح های مایکرویو توان بالا معرفی می شوند) این سلاح با انتشار امواج رادیویی و ایجاد نویز بر روی خطوط هادی مدارات ، جریانهای ناخواسته تولید و در مدار موجب وارد شدن توان الکتریکی زیادی به المان های الکترونیکی می شود و به صورت تخریب خازن ها ، مقاومت ها و اتصالات نیمه هادی های به کار رفته در مدارات الکترونیکی ، اقدام به تخریب تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی می کنند . مقالات و گزارش های متعددی در رابطه با ساخت انواع متنوعی از این سلاح ها سالیانه در مجامع علمی طرح و تحلیل می شود.

از طرفی امروزه اگر خوشبینانه هم نگاه به مسائل کنیم و اهداف تخریبی دشمن را کم ارزش بدانیم ، قطعا از کنار تهدید نفوذ امواج مخرب الکترومغناطیس ناشی از پدیده های طبیعی مثل رعد و برق و یا اختلالات و تهدیدات دست ساز بشر مانند : لامپ های فلورسنت ، تجهیزات برودتی ، فرستنده های مخابراتی ، خطوط توان ولتاژ بالای AC ، موتورهای الکتریکی و غیره به داخل مرکز داده و تخریب تجهیزات مستقر در آن که اغلب ارزش آنها میلیارد ها تومان بوده ، نباید بی تفاوت گذشت .

حفاظت الکترمغناطیس - چرا مراکز داده و اتاق های سرور نیاز به حفاظت در مقابل امواج مضر الکترومغناطیسی دارند؟

شکل 2 : اثرات نامطلوب امواج مخرب ناشی از پدیده های طبیعی و دست ساز بشر بر روی تجهیزات الکترونیکی

حفاظت الکترمغناطیس - چرا مراکز داده و اتاق های سرور نیاز به حفاظت در مقابل امواج مضر الکترومغناطیسی دارند؟

شکل 4 : لزوم اجرای شیلد برای مراکز داده در سطح TIERسه و چهار(استاندارد TIA942)

همچنین کاربردهای مختلف ادوات و تجهیزات الکترونیکی در حوزه های مختلف (مخابرات ، پردازنده ها ، تجهیزات ذخیره سازی اطلاعات ، تجهیزات اندازه گیری ، قدرت ، کنترل و غیره )باعث گردیده که تجهیزات مذکور با عملکردهای متنوع بنا به ضرورت کاربرد سیستمی ، در مجاورت یکدیگر قرارگیرند و کار کنند . بدیهی است این ادوات بصورت بالقوه امکان تاثیر مخرب بخاطر تولید امواج را بر روی یکدیگر دارند .از طرفی در موارد مختلف آسیب دیدگی ادوات الکترونیکی و مخابراتی ناشی از تهدیدات تشعشعی الکترومغناطیس گزارش گردیده است .

از اینرو پیاده سازی راهکارهایی برای محافظت از امواج مزاحم رادیویی ، زمینه ای از علوم و مهندسی در ارتباط با طراحی سامانه ای را بوجود آورده است که در اصطلاح عامیانه به آن سیستم حفاظت الکترومغناطیس مرکز داده گفته می شود . به شکلی که تجهیزات الکترونیکی ، مخابراتی و رایانه ای مستقر در مراکز مذکور  را در برابر امواج مضر الکترومغناطیسی مصون می دارد و در عین حال تداخلات الکترومغناطیسی منتشره از آنها را با محدودیت مواجه می سازد برای همین مهندسی حفاظت از امواج مضر رادیویی مراکز داده  به یک نیاز حیاتی تبدیل شده است .

علی رغم چنین هشدارهایی ، متاسفانه در کشور اغلب مدیران دست اندر کار ساخت دیتا سنتر و مراکز داده به دلیل محدودیت های بودجه ای ، توجه چندانی چه از نظر آکادمیک و چه از نظر پیاده سازی حفاطت به این جنبه ضروری و مهم  نمی کنند. ضرورتی حیاتی که طبعاً می بایست در حفاظت داده برای دیتا سنترهای دولتی و خصوصی کشور که در شرایط حاد اقتصادی کنونی هزینه های زیادی(میلیارد ها تومان صرف خرید تجهیزات الکترونیکی ، مخابراتی و رایانه ای) را برای راه اندازی آنها متقبل شده اند در نظر گرفته شود . ولی با سهل انگاری و عدم توجه به الزامات سازمان پدافند غیر عامل و استانداردهای جهانی در آینده با صرف میلیارد ها تومان هزینه مجدد برای جایگزینی تجهیزات معیوب خواهند کرد .

بنابراین شکل گیری شرکت پیشگامان امن داده های پایدار ( پادکو ) پاسخی به این نیاز بوده است . بخش حفاطت الکترومغناطیس شرکت با تشکیل یک تیم مجرب تحقیقاتی ، دانشگاهی و اجرایی نقش خود را به عنوان مشاور ، طراح و مجری حفاظت الکترومغناطیس مراکز داده با استفاده از بکاربردن الزامات سازمان محترم پدافند غیر عامل کشور ، استاندارهای بین المللی و جدیدترین تکنیک های طراحی به خوبی ایفاء می کند